De zintuiglijke wereld van ASS: wanneer 'gewoon' overweldigend is

Stel je voor dat het label in je trui voelt als schuurpapier, dat fluisterlicht aanvoelt als een schijnwerper, of dat de geur van de kantine je misselijk maakt. Voor veel kinderen met ASS is dit dagelijkse realiteit. Wat voor ons 'gewoon' is, kan voor hen overweldigend zijn.

Sam's zintuiglijke avontuur

Sam de slimme slak heeft een bijzondere eigenschap: zijn voelsprieten zijn extra gevoelig. Soms voelt de regen als kleine naalden op zijn huid, en dan kruipt hij diep in zijn huisje. Andere dagen geniet hij juist van het zachte getik van regendruppels. Sam heeft geleerd dat dit oké is, zijn zintuigen werken gewoon anders.

De zintuiglijke puzzel

Bij ASS werkt het zenuwstelsel anders. Het is alsof de 'volumeknop' van de zintuigen soms te hard staat, soms te zacht, en soms helemaal anders afgesteld is. Dit is geen keuze - het is hoe hun brein informatie verwerkt.

Overgevoeligheid: wanneer de wereld te veel is

• Handen over de oren bij de stofzuiger of föhn

• Weigerachtig bij bepaalde kleding (labels, naden, stoffen)

• Moeite met felle lichten of drukke plekken

• Overweldigd door geuren die anderen nauwelijks opmerken

• Pijn bij aanraking die voor anderen normaal voelt

Ondergevoeligheid: op zoek naar meer

• Zoeken naar stevige knuffels of druk

• Niet voelen dat ze pijn hebben of gewond zijn

• Moeite met temperatuurverschillen herkennen

• Behoefte aan intense smaken of geuren

Sensorisch zoekgedrag: de zintuigen voeden

• Draaien, springen, schommelen

• Hard knijpen in speelgoed of zichzelf

• Constant bewegen of juist heel stil zitten

• Objecten ruiken, proeven of betasten

Praktische hulpmiddelen

Thuis een veilige haven creëren:

• Een 'rustige hoek' met zachte dekens en dimbaar licht

• Noise-cancelling koptelefoon voor overweldigende momenten

• Fidget toys voor sensorische input

• Kleding zonder labels of irritante naden

Visuele ondersteuning:

• Schema's met plaatjes voor dagstructuur

• Sociale verhalen voor nieuwe situaties

• Timers om overgangen te verduidelijken

Communicatie is de sleutel

Vraag je kind: "Hoe voelt dit voor jou?" Hun ervaring is echt, ook al begrijp je het misschien niet helemaal. Respecteer hun sensorische behoeften, het is niet kieskeurig zijn, het is overleven in een wereld die soms te veel is.

Voor ouders: jij bent de expert

Jij kent je kind het beste. Vertrouw op je observaties:

• Wanneer is je kind het meest ontspannen?

• Welke omgevingen zijn uitdagend?

• Wat helpt om te kalmeren?

Onthoud

Het gaat niet om het 'genezen' van sensorische gevoeligheden, maar om het creëren van een wereld waarin je kind kan floreren.